Atangaye na jua hujua
Haya ni maneno yaliyo na maana moja na huumika katika jozi ili kuleta msisistizo katika uzungumzaji au uandishi. Sana sana huwa vitenzi. Tazama mifano ifuatayo:
1. Ardhi na mbingu – tofautiana
2. Asili na jadi -zamani sana.
3. Balaa na belua – matatizo makubwa.
4. Bure bilashi – bila sababu yoyote ile.
5. Daima dawamu – bila kukoma; kila wakati.
6. Doto na Kurwa – pacha
1. Almashauri ya shule
2. Biwi la takataka / simanzi
3. Bunda la noti / kititacha pesa
4. Chane ya ndizi
5. Doti ya kanga
Tashibihi ni maneno ya mfananisho wa wazo na jingine kwa kutumia maneno kama, sawasawa na, mfanano na, mithili ya, ungedhani nk. Tazama mifano ifuatayo:
1. Adimika kama wali wa daku; barafu ya kukaanga; kaburi la baniani; kivuli cha nzi; maziwa ya kuku.
2. Amrisha kama mwanajeshi.
3. Angalia huku na huko kama luja.
4. Angua kicheko kama radi, jitu, fisi.
5. Bahati kama mtende; mwana aliyezaliwa Ijumaa.
Visawe aidha sinonimia ni maneno ambayo maana yake inakaribiana sana. Ukipenda ni maneno yaliyo na maana moja.
Tazama mifano ifuatayo:
1. Afya – siha.
2. Aibika – susuwaa, fedheheka, tahayari.
3. Ajabu – shani, kioja, kituko, muujiza, dungudungu, hekaya.
4. Angamiza – hilikisha, tilifisha.
5. Asali – uki.
1. Asili na jadi – zamani za kale 2. Balaa na beluwa – matatizo makubwa. 3. Bure bilashi – bila sababu yoyote – bila sababu yoyote. 4. Daima dawamu – kila wakati/ bila kukoma. 5. Dhahiri shahiri – jambo lililo wazi 6. Enzi na dahari – tangu zamani. 7. Hali na mali – kwa kila…
Insha ya wasifu kama lilivyo jina lake ni mtungo unaosifu kitu, mahali, mtu au nchi. Sifa zinazotolewa huwa zimewanda na hutokana na mada husika. Kila mada hushulikiwa kivyake japo yapo mambo yanayoangaziwa katika kila mada. Mwanafunzi ashughulikie yafuatayo: a) Jina la kitu, mtu, mahali, nchi na kadhalika. b) Uhusuhano wa jamaa au jamii ya vitu….
Dondoo au mdokezo ni insha ambayo mtahiniwa hupewa mwanzo au mwisho wa hadithi. Mtahiniwa huhitajika kutoa kisa kinachodhihrisha na kulenda maudhui yanayoafikiana na mdokezo ule aliopewa. Mwanafunzi anahitajika kuwa na utangulizi ulio na mvuto. Mwili wa insha ulenge maudhui kwa kina. Ahitimishe kwa wazo la kukumbukwa au wasia mwafaka. Mwanafunzi anahija kuangazia mambo kadhaa ili alenge maudhi…
01 – 06 (daraja A) Maudhui huenda yasipatikane au yakiwapo yawe hafifu sana. Pengine hujirudiarudia. Msamiati umetumika holelaholela bila kuzingatia usawa wowote. Pengine yatokee maneno yasiyo ya Kiswahili. Mtindo na muundo haujaumbika. Mtahiniwa anajaribu kusimulia. Aya zipo hata kama yaliyomo hayatambuliki. Hati inasomeka. Mshikamano na Mtiririko huenda usiwapo kwa ukosefu au huafifu wa mawasiliano. 07…
Tafadhali Soma Zaidi “Usahihishaji wa insha ya masimulizi katika mitihani ya taifa (K.C.P.E)” »