Atangaye na jua hujua
Tashbihi ni nini? Huu ni usemi wa kufananisha vitu viwili au zaidi ili kuleta msisitizo unaodhamiriwa na mzungumzaji au mwandishi. Mwanafunzi akitawala msamiati huu, huweza kujipatia alama nzuri katika uandishi wa insha kwa sababu msamiati wake upanda kiwango kingine. Tazama mifano ifuatayo:- A Adimika kama wali wa daku; barafu ya kukaanga; kaburi la baniani; kivuli…
Tashdidi ni fani ya lugha inayotumia maneno mawili yaliyo na maana moja kuleta msisitizo katika uandishi. Hizi ni kati ya tashdidi ambazo zimekusanywa kwa ustadi sitazokusaidia kupamba Insha yako vilivyo. Tazama mifano ifuatayo:- Adabu na nidhamu Akili na maarifa Alifoka na kung’aka Bidii na juhudi Bora na mufti Duwaa na kubung’aa Eleza na kufafanua Fika…
Tanakali ni nini? Hii ni tamadhali ya usemi ambayo hutumiwa kurejelea sauti inayoigiza jinsi kitu fulani kinavyotendeka. Tazama mifano ifuatayo:- Tanbihi: Usitenganishe sauti ya tanakali kwa mfano: lia kwi kwi kwi – inafaa lia kwikwikwi Aidha usiweke alama ya mshangao mwishoni pa mlio. Kwa mfano: Lia kwikwikwi! Haya ni makosa inafaa lia kwikwikwi. A Anguka…
Nahau ni nini? Hili ni fungu la maneno lililo na maana ambayo haotokani na maana ya aneno yanayounda fungu hilo. mwanafunzi anahitajika kujua kuwa mafungu haya yanapotumika katika ulumbi humpa mzungumzaji hadhi na kuonekana mwenye utawala katika maongezi. Katika uandishi humsaidia mtahiniwa kupata alama zaidi katika msamiati ambao huwa ni jumla ya alama 12. Tazama…
Haya ni maneno yanayoficha maana ya kitu ili kisijulikane kwa urahisi. Nimeweka vichache ili kuweza kujifundisha. A Adui lakini popote huendako yuko nawe – nzi Adui tumemzunguka lakini hatumuwezi – moto Afahamu kuchora lakini hajui achoracho – konokono Afuma hana mshale – nungunungu Ajenga ingawa hana mikono – mchwa Ajenga ingawa hana mikono – ndege…
Haya ni maneno yaliyo na maana moja na huumika katika jozi ili kuleta msisistizo katika uzungumzaji au uandishi. Sana sana huwa vitenzi. Tazama mifano ifuatayo:
1. Ardhi na mbingu – tofautiana
2. Asili na jadi -zamani sana.
3. Balaa na belua – matatizo makubwa.
4. Bure bilashi – bila sababu yoyote ile.
5. Daima dawamu – bila kukoma; kila wakati.
6. Doto na Kurwa – pacha
1. Almashauri ya shule
2. Biwi la takataka / simanzi
3. Bunda la noti / kititacha pesa
4. Chane ya ndizi
5. Doti ya kanga
Tashibihi ni maneno ya mfananisho wa wazo na jingine kwa kutumia maneno kama, sawasawa na, mfanano na, mithili ya, ungedhani nk. Tazama mifano ifuatayo:
1. Adimika kama wali wa daku; barafu ya kukaanga; kaburi la baniani; kivuli cha nzi; maziwa ya kuku.
2. Amrisha kama mwanajeshi.
3. Angalia huku na huko kama luja.
4. Angua kicheko kama radi, jitu, fisi.
5. Bahati kama mtende; mwana aliyezaliwa Ijumaa.
Visawe aidha sinonimia ni maneno ambayo maana yake inakaribiana sana. Ukipenda ni maneno yaliyo na maana moja.
Tazama mifano ifuatayo:
1. Afya – siha.
2. Aibika – susuwaa, fedheheka, tahayari.
3. Ajabu – shani, kioja, kituko, muujiza, dungudungu, hekaya.
4. Angamiza – hilikisha, tilifisha.
5. Asali – uki.